به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ در جهان پر از تحول امروز، تغییرات جنسیتی در آموزش عالی توانسته بسیاری از مناسبات را در دانشگاه، جامعه و بازار کار تحت تاثیر قرار دهد. آمارهای جهانی حکایت از آن دارد که دختران اقبال بسیار زیادی به دانشگاه نشان داده و بیشترین متقاضی در بازار آموزش عالی به حساب میآیند (گریبنیکو، ۲۰۰۹). بنابراین سازمانهای بینالمللی بر آن شدهاند که از این تغییر بهعنوان فرصتی در مسیر ارتقاء نقش فعال زنان در جامعه و دسترسی برابر آنان به فرصتها و منابع بهره برند، بهطوریکه بیانیه جهانی یونسکو با عنوان آموزش عالی در قرن ۲۱ با تاکید بر تواناسازی زنان میگوید: «تلاشهای صورت گرفته توسط سیستم آموزش عالی باید سبب حذف موانع سیاسی و اجتماعی شود که عامل به حساب نیامدن زنان گشته و این تلاشها خصوصاً باید در راستای افزایش درگیری فعال زنان در فرایندها سیاستگذاری و تصمیمسازی درون آموزش عالی و جامعه باشند (لیسوود، ۲۰۰۹)». به همین دلیل کشورهای بسیاری از جمله فلسطین (بران، ۲۰۰۶) و پاکستان (مالیکه، ۲۰۱۰) از آموزش عالی بهعنوان ابزاری برای تواناسازی زنان استفاده کردهاند.
کتاب «روایت دختران از زندگی دانشگاهی» به دنبال آن است تا از کنار هم قرار دادن رویکردهای بینالمللی و خواستهای دختران ایرانی بتواند عرصه را برای شنیدن صدای دختر دانشجوی ایرانی فراهم آورده و سیاستگذاران آموزش عالی را نسبت به این مهم حساس کند تا توجه به تواناسازی زنان را در اولویت کاری خود برای رفع هر گونه تبعیضی علیه زنان در آموزش عالی قرار دهند.
به گفته نویسنده کتاب، تحلیل جنسیت سیاستهای مدون نظام آموزش عالی در ایران، تبیین نگرشهای موجود دانشجویان دختر دانشگاههای ایران درباره درک آنان از مفهوم تواناسازی و ارائه چارچوب مفهومی از تواناسازی بر اساس تعاریف آکادمیک از جمله اهداف تالیف این کتاب است.
روش کار نویسنده در کتاب
پژوهشگر و مولف کتاب برای جمعآوری داده به هشت استان کشور سفر کرده و در دانشگاههای مختلف آن با دختران دانشجوی ایرانی به گفتوگو نشسته است. این موضوع سبب وجود تنوع قومی، زبانی، مذهبی و فرهنگی در پژوهش شده است که به نوع خود تاثیرات جالب توجهی در دادههای بهدستآمده، تحلیلها و تفسیرها داشته است. دادهها از موقعیت طبیعی بهدست آمده است. منظور از موقعیت طبیعی موقعیتی است که در آن هیچگونه دستکاری صورت نمیگیرد.
پژوهشگر با حضور در دانشگاههای مختلف بهعنوان موقعیت طبیعی که دختران زندگی دانشگاهی خود را در آن میگذرانند، با آنها به مصاحبه پرداخته و مشاهدات خود را ثبت کرده است.
پژوهشگر در پی این بوده که حجاب کشیده شده بر واقعیت زندگی دانشگاهی دختران و چگونگی معنابخشی آنان به مفهوم تواناسازی را از طریق گوش سپردن به روایتهای آنان از تجربه زندگی دانشگاهی دریافته و به درک عمیقی از معانی شکلگرفته در ذهن این دختران برسد زیرا زمانی میتوان به دادهها و یافتههای حاصل از پژوهش اعتماد کرد که محقق توانسته باشد تا حد امکان از ذهنیت و پیشداوریهای خود دور شده و فضا را برای شنیده شدن و انعکاس عقاید مشارکتکنندگان فراهم آورد تا واقعیت را بهصورت آنچه هست عرضه دارد نه آنچه فکر میکند. مولف تلاش کرد که واکنشی به دور از داوری نسبت به هر آنچه که در طی فرایند پژوهش پدیدار میشود داشته باشد.
در واقع تمام تلاش نویسنده کتاب بر این بوده تا تجربه زندگی دانشگاهی دختران و دریافت آنان از مفهوم تواناسازی را با همه پیچیدگی آن درک کند نه اینکه چیزی را اثبات یا پشتیبانی کند بلکه درک مشارکتکنندگان در پژوهش مورد نظر بوده است. در این شرایط وی تلاش میکند واقعیت را از چشم مشارکتکنندگان ببیند تا بتواند به جزئیات روایت آنان و معنایی که در ذهن آنان شکل میگیرد دست یافته و در این صورت است که میتواند تبیینی صحیحتر از واقعیت داشته باشد. زیرا محقق تلاش میکند تا دنیای مشارکتکننده را از دیدگاه او کشف کرده و بیان کند. هرچند دیدگاه مشارکتکنندگان با پژوهشگر متفاوت باشد اما نکته اساسی درک و کشف این دنیای جدید از سوی پژوهشگر است و هرچند قادر نخواهد بود به کمال این دنیای جدید را درک کند زیرا آنچه در ذهن مشارکتکننده رخ میدهد ذهنیت خاص اوست که محقق تنها میتواند به آن نزدیک شود و هرچقدر بیشتر نزدیک شود و بتواند از دید مشارکتکننده دنیای آنان را بشناسد به شناخت کاملتری نائل آمده است و در نهایت او را قادر میکند تا به دادههایی غنی و پالایش شده دست یابد.
بنابراین معنای حاصل از مفهوم تواناسازی و نیز تجربه زندگی دانشگاهی دختران در این پژوهش خاص دختران ایرانی است که میتواند با سایر بافتهای منطقهای و یا جهانی شباهت و یا تفاوت داشته باشد.
دادههای پژوهش کتاب به شکل واژگان گردآوری شدند تا اینکه به صورت عددی. دادهها در این پژوهش شامل مصاحبههای نوشته شده روی کاغذ، صداهای ضبط شده و نظرهای فردی، دادههای حاصل از تحلیل محتوای قانون اساسی و مروری بر مطالعات تواناسازی در سطح بینالمللی بوده است تا در پایان مطالعه بتوان این سه دسته داده را با یکدیگر مقایسه کرد. در این پژوهش دادهها در پایان پژوهش تحلیل نشدند بلکه گردآوری داده و تحلیل دادهها در هم تنیده بوده است.
کتاب «روایت دختران از زندگی دانشگاهی» زیر عنوان نظریه بومی تواناسازی زنان از طریق آموزش عالی به قلم سمیه فریدونی با شمارگان هزار نسخه در ۲۷۲ صفحه به بهای ۱۴ هزار تومان از سوی انتشارات جامعهشناسان منتشر شده است.
نظر شما